Rio de Janeiro (Brazilië 1)

Rio de Janeiro kun je je misschien wel het beste aan de hand van enkele kreten eigen maken: ligging, naam, Cocobanana (Copacabana), (het meisje van) Ipanema, Tom Jobim en Frank Sinatra, lui zijn, verval, zwervers, armoe, carnaval, inwoners, vuil, hitte, chaos, vrolijk, vibrerend, gevaarlijk, prachtig, oceaan, Niemeyer (Niterói), Pão de Açúcar (Suikerbroodberg), Corcovado and Cristo Redentor, Santa Teresa en Lapa, Botafogo, Favela, spectaculair, Olympische Spelen in 2016, Wereldkampioenschap Voetbal in 2014, historie.

Aan de hand van telkens 1 alinea gaan wij op de kreten in; kijk dan ook even naar de foto's en bekijk – beluister – de links. 'Kreten' die je niet aanspreken kun je gewoon overslaan.

Ligging

Rio de Janeiro ligt op en tussen een aantal rotsen aan de Atlantische Oceaan. Wij hebben inmiddels nogal wat steden bezocht. Qua ligging is Rio echt uniek. Sommige rotsen steken 'bam' omhoog en op die rotsen wonen dan ook nog mensen (in onder andere Favela's). Ook is er veel subtropisch regenwoud te vinden in Rio. Het grootste bos van Rio – dat van Tijuca – was van oorsprong een subtropisch woud, de Portugezen maakten er koffieplantages van en vanaf 1881 is het woud er weer gepland.

Naam

Rio de Janeiro kun je vertalen door 'Januaririvier'. Dat terwijl hier helemaal geen rivier is die zo heet. Rio ligt aan een baai. De eerste Portugees die de baai invoer ging er van uit dat de baai de monding moest zijn van een rivier. Hij voer bovendien op 1 januari 1501 de baai in. Om die redenen noemde hij de plaats Rio de Janeiro. Wij vinden dat wel grappig. De Brazilianen, die op een nogal zangerige manier Portugees spreken, zeggen zoiets als 'Ri-u dzi za-nje-ru'. Het klinkt geweldig exotisch. Nog veel mooier dan 'Januaririvier', ook al klinkt dat ook mooi.

Copacabana

4 Km lang stadsstrand. In 1923 is het Palace Hotel aan dit strand gebouwd. Pas vanaf toen is het strand, dat genoemd is naar de Maagd van Copacabana (in Bolivia) tot ontwikkeling gekomen. Nu ligt er een dure wijk achter en je moet zorgen er voor de inval van het duister van het strand af te zijn want anders word je zeker beroofd. Wij hebben ervaren dat het strand van helemaal vol in no-time leeg was na het ondergaan van de zon. Tom Lanoye (Belgisch auteur) heeft in zijn boek 'Gelukkige Slaven' een situatie beschreven waarbij de hoofdfiguur op Copacabana werd aangesproken door een aardige jongen die hem waarschuwde voor beroving en die hem dus zelf beroofde.

Ipanema

Dit wat minder lange strand ligt vrijwel naast Copacabana. Het is een wat vriendelijker strand. Ook druk. Bezoekers weten op welk gedeelte van het strand ze moeten zijn als ze dit strand bezoeken. Op het ene gedeelte zitten de gezinnen met kleine kinderen, op weer een ander gedeelte de stelletjes, de versierders, de homo's. Nog drie dingen: 1. Ipanema is beroemd geworden door het liedje 'The girl – De Garota de – of Ipanema' waarvan de muziek geschreven is door Tom Jobim – waarnaar ook het internationale vliegveld van Rio is genoemd – en dat ook door Frank Sinatra is gezongen, zie de link. 2 Rio wordt vaak gepresenteerd met mooie meiden met grote borsten en bolle billen en hete jongens. Helaas hangen die billen nogaleens, de veter helpt nauwelijks om de boel hoog te houden, en de borsten hebben ook de nodige ondersteuning nodig. De hete jongens zijn eigenlijk wat te dikke types die met van die te strakke te nauwe zwembroekjes de hele tijd op het strand staan met van zie mij es. Ik heb ooit eens iemand die broekjes ballenbroeken horen noemen omdat je iemands ballen in zo'n broek kunt zien. 3 De Oceaan is heel koud, dus geen lekker warm water hier.

Lui zijn

De mensen in Rio heten met trots lui te zijn. Tja, zo komt het hier wel over. Het leven is hier heel relaxed. Het strand ligt de godganse dag vol en ook de straten en terrasjes zijn continu vergeven van heel veel rondhangende en kletsende mensen. De balie-jongen van het hostel vertelde dat werk hier echt niet belangrijk is. Hij heeft zelf maar een parttime-baantje en zou nooit meer uren willen werken. Hij bezoekt Ipanema en daar speelt zijn leven zich vooral af.

Verval

De eerste indruk van mij was dat het wel een hele grote puinhoop is dat Rio. Straten zijn kapot, huizen hebben soms maar een klein stukje dak etc. Nu is mijn indruk nog steeds zo. Veel oude huizen worden niet bewoond of lijken door krakers bewoond. In ieder geval wordt maar weinig in een redelijke staat van onderhoud gehouden. Veel wegen zijn ook kapot. Alsof ze zoveel jaar geleden zijn aangelegd en er nooit meer wat aan gebeurd is.

Zwervers

De hele stad is vergeven van wat wij in Nederland zwervers zouden noemen. Een beetje vieze bedoeling dus. Ze hebben ook winkelwagentjes met wat huisraad en soms tref je bankjes aan met wat karton en wat bij elkaar gebonden spulletjes.

Armoe

Door het straatbeeld lijkt het in ieder geval dat er veel armoe is. Volgens onze info – de jongen van het hostel – is het geen armoe maar een 'way of life' en maken deze lui deel uit van 'groepjes van mensen' die het best wel redden.

Carnaval

Er is van oudsher geen directe band tussen carnaval en de kerk behalve dan de datum waarop het gevierd wordt. Carnaval is vooral 'heet' gekleed gaan en veel salsa dansen en een gezellig drankje. Wij zijn hier tot en met zaterdag 25 februari en vertrekken 's-middags al naar onze volgende bestemming. Carnaval barst de 25e 's-avonds los en heeft zijn hoogtepunt op 26 en 27 februari. Het is vrijwel onmogelijk om kaarten (ad minimaal 100 euro) voor het bijwonen van de optocht te bemachtigen. Er zijn veel salsa-feesten in de stad waar je kaarten voor kunt kopen. Deze feesten beginnen om 11 uur 's-avonds en gaan tot 6 uur 's-ochtends door. Voor ons is dat niet te doen. De warmte en de drukte in de stad maakt dat wij uiterlijk om een uur of 10 neerploffen en geen pap meer kunnen doen. In de hostel klinkt al wel de hele dag salsa en het personeel doet al dansend haar werk (of legt dit even neer).

Inwoners

Wat wij heel bijzonder vinden is dat Rio (en volgens onze info heel Brazilië) als nergens anders gemengd bevolkt is. Iets meer dan 50% schijnt blank te zijn, 40% gemengd blank-zwart-indiaans en10 procent zwart/afrikaans. Er zijn bijna geen indianen. Dat maakt dat er eigenlijk geen herkenbare meerderheid of minderheid is en dat er op het oog geen standen of rangen zijn. Wij hebben al meerdere keren meegemaakt dat mensen in het Braziliaans tegen ons beginnen te praten omdat ze denken dat wij ook Braziliaan zijn. We zijn dan wel wat lang maar sommige Brazilianen zijn ook wat lang en soms nog wel veel langer dan wij zijn. Ik kwam in een winkeltje een leuk meisje tegen die hoorde dat ik Engels sprak tegen de mevrouw van de winkel. Zij had een opa die uit Friesland naar Brazilië getrokken was en leek nog meer Hollands dan Peter en ik bij elkaar.

Vuil

De stad is gewoon vuil. Niet alleen de warmte en de drukte maken ons bezoek heftig maar ook het vuil. Er wordt wel wat geveegd, maar vaker wordt er niet geveegd.

Hitte

De zomer is hier vanaf december tot en met maart. Nou, dat voelen wij ook zo. Het is hier overdag boven de 30 graden Celsius en erg vochtig. Maar in Rio wordt het in de winter nooit minder dan 20 graad. Dat vinden ze hier echt veel te koud. Door de airconditioning in de metro zijn Peter en ik al wel verkouden geworden.

Chaos

Dat kun je wel zo noemen, maar als je je er niets van aantrekt en gewoon de straat over steekt als er geen verkeer aankomt dan kom je even prima aan de overkant. Voor de Olympische Spelen is geprobeerd enige orde in de 800 buslijnen te brengen. Dat schijnt deels gelukt te zijn. Soms houden wij maar een bus aan en dan merken we wel of dat de goede is.

Vrolijk

Het is een levendig gebeuren op straat. Zo vrolijk en goedlachs als de Mexicanen en de Colombianen zijn ze hier echter niet. Veel mensen strompelen hier op hun gemak door de chaos en ogen daarbij niet bepaald tobberig.

Vibrerend

Je kunt hier niet ongemerkt door het leven gaan en het leven kan zich hier niet ongemerkt aan je onttrekken. Een en al vibratie.

Gevaarlijk

Het verkeer is niet zo gevaarlijk. Men kijkt goed uit en de auto's hebben weinig deuken. Wel is de kans op beroving erg groot. Kort geleden is de beroemde populaire zangeres Loalwa Braz door drie jongens bij een beroving doodgestoken. Als link is haar liedje 'Lambada' opgenomen. Gelukkig zijn de 3 jongens opgepakt. Een van die gasten was naar het politiebureau gegaan om 'anderen', in ieder geval niet zichzelf, met de zaak te belasten. De jongen viel echter door zijn dom gezwets snel door de mand en bekende vervolgens de roof en noemde ook de namen van zijn mededaders. Op lantarenpalen enzo wordt wel gewaarschuwd voor berovingen e.d. We passen goed op, nemen enkel kopie van paspoort mee en een klein beetje geld. Gelukkig hebben we nog geen 'gekkigheid' meegemaakt.

Prachtig

Met name de ligging van Rio is prachtig en de stranden zijn geweldig.

Oceaan

Die is dus koud en op sommige plaatsen zo enorm vervuild dat je er beter niet zwemt.

Niemeyer

In de aangrenzende plaats Niterói hebben we de 'vliegende schotel' van Niemeyer bezocht. Niemeyer is op 5 december 2012 op 104-jarige leeftijd overleden. Als je zijn naam googled en het woord architect en dan op afbeelding klikt dan krijg je veel van zijn bijzondere ontwerpen te zien.

Suikerbroodberg

Een van de topattracties van Rio is deze berg. Je kunt er met een kabelbaan op en dan zie je de oceaan en veel rotsen en de tussenliggende bebouwing van Rio.

Corcovado and Cristo Redentor

Ook een topatractie. Met een treintje of een busje (of lopend) kun je de berg met subtropisch regenwoud op. Het is geen mooi beeld en dat vindt vrijwel iedereen. Het beeld is – net als het vrijheidsbeeld in New York – in Frankrijk gemaakt en het is in 1931 geplaatst. Er zit een kapelletje in de sokkel dat erg lelijk is en de oppasser let op of iedereen zich een beetje sereen gedraagt. De sfeer is er meer die van een toeristische attractie dan die van een Christusbeeld. Je hebt mooi uitzicht over Rio. Op foto's lijkt het net alsof het beeld enorm is en de stad een beetje in het niet valt. Dat komt door handige manipulatieve fotografie. Het beeld valt in de stad nauwelijks op. Er zijn – maar niet in de 'serene' omgeving van het beeld – beelden te koop waar Cristo een voetbalshirt aanheeft.

Santa Teresa en Lapa

Dat zijn oude buurten in Rio. In Parijs zou je zo'n buurt opzoeken en er extra lang blijven hangen en wat drinken en eten. In Rio zie je wel dat die buurtjes iets bijzonders hebben maar het is direct ook gribus. In die buurten wordt aan lantaarnpalen gewaarschuwd voor beroving. Je kunt er uit eten gaan, maar dient je avond wel te besluiten met een taxirit vanaf het restaurant naar je verblijf. Een beetje na-slenteren in die heerlijke warmte is onverantwoord.

Botafogo (de naam betekent: 'hij die het vuur ontsteekt')

Dat is de trendy wijk waar wij ons hostel hebben. Deze wijk heeft alles in zich – en er is ook van alles als wijnbars, restaurantjes, galeries, om een hele leuke en vlotte wijk te zijn. Maar ook in deze wijk is het oppassen geblazen. Bij het metrostation is het druk met vaag volk en de verlichting is slecht en ga zo maar verder. Nog een aardige klus te doen voor Rio. Na Flamengo, Fluminense en Vasco da Gama is Botafogo de vierde hoog spelende voetbalclub in Brazilië. Op Fluminense na zijn de clubs ontstaan uit roeiverenigingen. Ook is er een mooie Botanische tuin.

Favela

Dat zijn wijken waar vooral armere mensen uit in noordoostelijk Brazilië gelegen streken zijn heengetrokken op zoek naar een beter bestaan. We hebben van die wijkjes tegen hellingen aan zien liggen. Voor toeristen worden begeleide tochtjes georganiseerd naar Favela's. Op zich wel interessant, er worden dan ook verbeteringsprojecten getoond. Wij hebben niet zo'n tochtje gemaakt. In de favela's hebben veel mensen een wapen onder het hoofdkussen liggen, voor het geval dat.

Spectaculair

Rio heeft vooral een heel spectaculaire ligging en ook de sfeer is ongekend bijzonder. Zo'n sfeer hebben wij nog nergens aangetroffen. We denken dat dat komt door de bijzondere samenstelling van de bevolking en doordat men niet moppert maar gewoon naar het strand gaat.

OS 2016 en WK-voetbal 2014

Voor die twee evenementen zou Rio opgeknapt worden. Nou, als dit opgeknapt zijn is dan lusten wij er nog wel een paar.

Historie

Tot 1960 was Rio de hoofdstad van Brazilië. Brazilië is na de ontdekking van Amerika door Columbus aan Portugal toegekend in het verdrag van Tordesillas. Spanje kreeg de rest van Zuid-Amerika. De rest van de wereld was niet betrokken bij de totstandkoming van dat verdrag, met name Frankrijk en de Nederlandse republiek hebben aanspraken gehad op Brazilië. Zo'n beetje begin 19e eeuw werden de Spaanse gebieden in Zuid- en Midden Amerika zelfstandig. Begin 19 eeuw was de Portugese koning naar Brazilië gevlucht omdat het Napoleontische Frankrijk Portugal had bezet en de koning bepaalde dat Rio de hoofdstad werd van het Portugese rijk met inbegrip van het Europese deel. Na de bevrijding van Portugal keerde de koning terug. Zijn zoon Pedro werd toen keizer Pedro 1 van Brazilië en die riep de onafhankelijkheid in 1822 uit. Tot 1984/1985 was het rommel in Brazilië, met vooral het leger aan de macht. Vanaf 1985 is er een burgerregering. Maar onrustig is het nog steeds.

Als je na het lezen van dit reisverslag nog andere kreten hebt of vragen of iets toegelicht wil hebben dan vernemen wij dat heel graag. Wij gaan daar dan zeker in een volgend bericht op in.