Mexico, deel 1: van Mexico-Stad naar San Cristóbal de las Casas

23 Uur duurde de reis van Hawaï via Los Angeles en Houston naar Mexico-Stad (MC). Het vliegveld in MC heet Benito Juárez, een Zapoteek (indianenvolk uit Oaxaca) die zeer populair is bij de Mexicanen (zie: https://nl.wikipedia.org/wiki/Benito_Ju%C3%A1rez of via de link). Hij was president in de 19e eeuw en heeft de kerk en het 'oude establishment' op afstand gezet. Ook heeft hij Keizer Maximiliaan (familie van de Oostenrijkse keizer) – die door de Fransen aangesteld was, die van Mexico een soort vazalstaat hadden gemaakt – laten executeren met als motto dat Mexicanen na het verdrijven van de Spanjaarden begin 19e eeuw geen buitenlandse overheersing meer accepteren.

Ons verblijf in MC was in een luxe appartement aan een mooi pleintje in de trendy wijk La Roma met mooie paleisjes als huizen. MC heeft een prima metro en is daarmee heel goed te doorkruisen. In MC zijn ook ongeveer 250.000 taxi's (en daarnaast een goed werkende uitgebreide Uber-taxi-dienst). Iedereen die wil kan taxi op zijn auto zetten. Er is geen screening en dat maakt het lastig om zomaar een veilige taxi te nemen. De verhalen over chauffeurs die toeristen ontvoeren en volledig strippen kwamen ons in groten getale toe. Ondanks deze verhalen en het advies van het Ministerie van Buitenlandse Zaken om wel heel waakzaam te zijn voelen wij ons in MC en verderop in Mexico heel veilig en doen alles wat wij willen doen. Er lopen wel wat vreemde types rond en er zijn nogal wat dak- en thuislozen, meer dan in Amsterdam of op Waikiki-beach, maar die zijn over het algemeen vriendelijk en totaal niet opdringerig. In Mexico lopen erg veel security-lui, politie-agenten en militairen rond. Soms met groot schietklaar wapentuig in de aanslag. Het is ons opgevallen dat ze zich vooral met het regelen van het verkeer op grote knooppunten bezig houden, soms staan ze wel met 6 of 7 mensen tegelijk op fluitjes te blazen. En we moeten toegeven, het verkeer loopt op rolletjes. We hebben nog geen file gehad.

In MC zie je nauwelijks toeristen, ondanks dat de stad heel boeiend is. We laten dat door de foto's hopelijk zien. Ooit was de grond hier een meer. Daarna werd het een moeras en nu is het 'zachte' grond waar menig gebouw, waaronder de Cathedral Metropolitana op stadsplein Zocalo, flink aan het zakken is geraakt en dus scheef staat. Dat kun je op een van de foto's zien.

Tot de komst van de Spanjaarden woonden hier de Mexice (waarnaar Mexico is genoemd), die door de Duitser Von Humbold Azteken zijn genoemd. Op de plaats waar nu MC ligt lag destijds Tenochtitlan, de hoofdstad van de Azteken. In de stad zijn een paar ruïnes van die tijd te zien. De Spanjaard Cortez kwam met een klein groepje mensen om eens te kijken of hij hier iets uit kon richten. Omdat de Azteken de andere indianenstammen onderdrukten en de Azteken onderling ook veel problemen kenden, werd Cortez met open armen ontvangen en hij kon de boel hier – waarschijnlijk ook tot zijn eigen verrassing – simpel innemen. Hij werd overladen met goud, wilde meer goud en nam het toen maar. Binnen geen tijd heette het hier Nieuw-Spanje, was men katholiek, werd er Spaans gesproken en waren er paarden en kanonnen. Vanwege de strijd en allerlei nieuwe ziektes waartegen geen resistentie was opgebouwd bleef er ongeveer 10% van de oorspronkelijke bevolking in leven. Cortez heeft (waarschijnlijk) koning Moctezuma van de Azteken laten vermoorden. Omdat de Spanjaarden – en ook toeristen nu – veelal diarree kregen wordt dat de Wraak van Moctezuma genoemd. In Nederland is een band die zich Montezuma's Revenge noemt. Over de Azteken en andere zaken is een link opgenomen bij de links over Mexico.

Ongeveer twee jaar geleden waren wij in Colombia. Het valt op dat de mensen hier veel meer Indiaanse trekken hebben dan in Colombia en dat het behoorlijk armoediger overkomt. De mensen zijn bijzonder vriendelijk – dat zijn de Colombianen trouwens ook – en het leven is zowel letterlijk als figuurlijk erg kleurrijk. De indianen van vroeger gebruikten vaak de kleuren (bloed)rood, voor onder andere de tempels, blauw en geel en die kleuren – en nog wat andere heldere kleuren – bepalen nog immer het straatbeeld. Wat de vriendelijkheid en de relaxtheid betreft kunnen Trump en veel van zijn Noord-Amerikanen nog veel van Mexico leren. Ze zouden verplicht 3 weken op vakantie moeten gaan naar hier, dat zou ze veel plezier doen. Mexicanen houden trouwens van lekker - maar wat weinig delicaat – eten en ook zijn zij gek op muziek met veel toeters en trommels en ze kunnen behoorlijk dramatisch doen, zie enkele van de links.

De Mexicanen hebben in het verleden veel overgenomen van de VS. Zo verwachten ze ook 20% fooi, hebben ze maar zo'n 5 tot 10 dagen vrij opneembare vrije dagen per jaar en schenken ze slappe koffie en hebben ze hier die vreselijke Walmart-supermarkten en van die gillende sirenes op hun ambulances. Soms staat de fooi gewoon op de rekening. In de VS stond op de nota wel eens welk bedrag je moet geven als je heel tevreden bent (20%), als je iets minder tevreden bent (15%) en als je weinig tevreden bent (10%). Als je dat laatste niet geeft hollen ze achter je aan als je de gelegenheid verlaat. Om meer invloeden tegen te houden raden wij ze hier aan de aangezegde muur – als Trump hem niet snel genoeg bouwt – zelf maar te bouwen, desnoods op eigen kosten.

Op ongeveer een uur met de bus ligt de ruïnestad Teotihuacan van ongeveer het begin van onze jaartelling. De Piramide van de Zon is zo'n 65 meter hoog en daarmee na de piramide van Cheops (139 meter) in Egypte en een andere piramide in Mexico (Cholula, 66 meter) de derde piramide wat hoogte van de wereld betreft. Wij hadden ons niet eerder gerealiseerd dat ze hier zo enorm zijn. De Piramide van de Maan is ietsje minder hoog en die hebben we beklommen. De 'hoofden' van oorspronkelijke indianen hebben zich op allerlei manieren voorzien van bijzondere hoofddeksels en andere versierselen, maar een verentooi, een tipi of een totempaal en een tomahawk horen meer bij de noordelijk actieve volkeren – nu in Canada en de VS – zoals de Apachen die dan weer geen monumentale tempels en piramides hadden.

Na MC zijn we met een heel luxe bus (ad 40 euro) ruim 600 km naar het oosten gegaan naar Oaxaca (je zegt owachaka en slikt de o dan bij de w in en soms doe je geen ch maar 'h'), een oude mooie koloniale stad. In oostelijk Mexico wonen van oudsher de Zapoteken en de Mixteken (de Azteken wonen meer in en om MC). Bij die stad ligt de Zopeteken-ruïne-stad Monte Alban die ook van ongeveer het begin van onze jaartelling is. Van Monte Alban is de Zapoteken-naam niet bekend. De Spanjaarden noemden de door de indianen afgeplatte berg waarop de tempels en piramides staan dan maar Monte Alban. Door de begroeiing tussen de ruïnes is Monte Alban wat leuker dan Teotihuacan. Officieel is iets meer dan 50% van de inwoners van de staat Oaxaca indiaan. De indianen zelf menen dat meer dan 80% volledig indiaan is. Het straatbeeld voor ons is dat bijna iedereen indiaan is. Indianen kunnen je gemakkelijk onderscheiden van mensen met deels Spaanse invloeden doordat ze meer kleur hebben, dikkere lippen en zwart dik haar en kleiner zijn. Ons viel op dat indiaanse mannen helemaal nooit kalend of kaal zijn. Ze hebben prachtig haar. Op een fimpje over een bevalling zagen we een baby geboren worden die helemaal roze was met al dik zwart haar. In Oaxaca hebben we een excursie gemaakt naar Santa Maria del Tule met de dikste boom van de wereld, een weverij en Mescal (sterke drank) fabriek, nog meer ruïnes en naar een waterval die lijkt op die in Pamukkale in Turkije.

Na Oaxaca trokken we met de bus naar San Cristóbal de las Casas. Ook dit stadje is heel koloniaal Spaans. Beide steden liggen in heel mooi midden- en laaggebergte-gebied. Hier wonen bijna alleen maar Mixteken, een Maya-volk. Vroegere wetenschappers dachten dat de piramides door Egyptenaren gebouwd waren en ze zochten gelijkenissen in afbeeldingen van mensen met Egyptenaren totdat ze zich realiseerden dat er veel overeenkomsten zijn tussen de mensen die in dorpjes bij de ruïnes wonen en de afgebeelde mensen. Slimme lui toch. Als je door San Cristóbal loopt valt je direct op dat er mensen rondlopen die op de mensen op de afbeeldingen lijken.

In San Cristóbal zijn wij nog naar het Maya-geneeskunde museum gegaan. Daar zagen we ook het filmpje van de bevalling waarop ook te zien was dat je de nageboorte in je huis moet begraven en hoe je dat dan moet doen. Je kunt het op verschillende manieren begraven en afhankelijk van de keuze wordt de volgende baby een meisje of een jongetje. Ook dien je als er een meisje is geboren een hen en bij een jongetje een haan vast te pakken en die in rondgaande bewegingen over de moeder te laten gaan. De moeder van een jongetje mag de eerste drie maanden geen waterkruiken dragen en geen avocado eten, want dan krijgt het zogende jongetje een opgeblazen piemel. Overigens doet de vrouw de bevalling staande in de armen van de vader. Er valt voor ons nog veel te leren van de Maya's. Peter heeft thee tegen migraine gekocht en Tom een zalfje voor de handen en de knieën. Elke dag drie keer inmasseren verzacht pijn en na drie maanden is alles als nieuw.

Na San Cristóbal zijn we naar Palenque gegaan. Daarover gaat het de volgende keer.